Psychoterapia i nauka czytania Białystok ul. Plażowa 15
Artykuły
Terapia Neurologopedyczna
ADHD Zaburzenia koncentracji uwagi / impulsywność
Zaburzenia koncentracji uwagi, nadruchliwość i impulsywność utrudniają uczniowi proces nabywania wiadomości i umiejętności szkolnych. Natomiast nauczycielowi utrudniają proces nauczania. Zaburzenia te występują u 3% do 7% dzieci w wieku szkolnym. Częściej u chłopców, niż u dziewcząt. Proporcje wynoszą od 4:1 do 9:1. Zależnie od tego, czy analizujemy zachowanie dzieci w ogólnej populacji, czy też pacjentów poradni i klinik dziecięcych.
Zaburzenia te trudno jest rozpoznać u dzieci młodszych, niż w wieku 4-5 lat. U tych dzieci obserwujemy stary wzorzec zachowań, który charakteryzuje się nieuwagą, nadruchliwością i impulsywnością. Te przejawy zachowań występują częściej i w znacznie większym stopniu nasilenia w porównaniu z ich rówieśnikami, którzy nie ujawniają takich zaburzeń.
Zaburzenia te ujawniają się już przed 7 rokiem życia dziecka. Utrzymują się przez wiele lat. Muszą one wystąpić przynajmniej w dwu środowiskach np. w domu i szkole, lub domu i pracy. Musimy być pewni, iż zaburzenia te utrudniają funkcjonowanie w szkole, lub w pracy zawodowej. Nie mogą one występować w przebiegu zaburzeń psychicznych. Reasumując, aby rozpoznać zaburzenia koncentracji uwagi, to przede wszystkim musi wystąpić u dziecka przez co najmniej 6 miesięcy sześć lub więcej zachowań. Zachowań, które odbiegają od zachowań rówieśników powodując zaburzenia w przystosowaniu.
Dziecko często
- nie potrafi skoncentrować uwagi na szczegółach lub wskutek nieuwagi popełnia błędy w pracy szkolnej lub przy wykonywaniu innych czynności,
- ma trudności z utrzymaniem uwagi podczas wykonywania różnych zadań lub podczas zabawy,
- wydaje się nie słyszeć tego co zostało do niego powiedziane,
- ma problemy w zastosowaniu podawanych instrukcji, nie kończy prac szkolnych, prac domowych, lub obowiązków w miejscu pracy (ale nie wskutek przeciwstawiania się poleceniom lub braku ich zrozumienia),
- nie potrafi organizować zadań i aktywności,
- unika nie lubi lub ujawnia niechęć do podejmowania takich prac, które wymagają długotrwałego wysiłku umysłowego jak np. prace szkolne,
- gubi rzeczy konieczne do realizacji zadań lub czynności, jak np. zabawki, przybory szkolne,
- łatwo się rozprasza pod wpływem zewnętrznych bodźców,
- bywa zapominalskie
Diagnoza
Typy zaburzeń
1. I typ – rozpoznajemy wówczas, gdy zaburzenia koncentracji/nadruchliwość/impulsywność współwystępują razem w ciągu sześciu miesięcy.
2: II typ – rozpoznajemy wówczas, gdy występują głównie zaburzenia / koncentracji uwagi zaś nie stwierdza się w ciągu ostatnich sześciu miesięcy
nadruchliwości i impulsywności.
3: III typ – Należy rozpoznać wówczas, gdy występuje głównie na ruchliwość i impulsywność a nie stwierdza się w ciągu ostatnich sześciu miesięcy zaburzeń koncentracji uwagi.
Ujawnia się nie tylko niższy o kilka punktów poziom inteligencji w porównaniu ze swoimi rówieśnikami bez tego zespołu,ale również poziom ten jest bardziej zróżnicowany. Wśród tych dzieci można spotkać osoby wybitnie zdolne, jak i na granicy normy. Istotnie częściej występują parcjalne deficyty w zakresie percepcji wzrokowej (wzrokowego różnicowania bodźców, analizy i syntezy wzrokowej, słuchowego różnicowania słów). Czy też pamięci cyfr, zdolności operowania liczbami, rozwiązywania zadań matematycznych, percepcji i koordynacji wzrokowo-ruchowej tj. integracji wzrokowo-ruchowej, w porównaniu z ich rówieśnikami bez zaburzeń, istotnie częściej występuje dysleksja.
Badania i prognozy
Dopamina a ADHD
Techniki wyobrażeniowe
Każdy z nas przetwarza rzeczywistość na poziomie świadomym i nieświadomym. Przetwarzanie na poziomie nieświadomym odbywa się poprzez symbolizację. Jest to skomplikowany proces nieświadomego używania symboli, obrazów i skojarzeń. Aby dotrzeć do pacjenta i chociaż częściowo zrozumieć jego nieświadomy sposób przetwarzania rzeczywistości, należy użyć technik wyobrażeniowych. Techniki te pozwolą nam otworzyć drzwi do podświadomości pacjenta oraz do jego symbolicznego myślenia i przeżywania.
Techniki wyobrażeniowe to nic innego jak prośba, aby pacjent wyobraził sobie jakiś motyw, na przykład motyw domu, łąki, drzwi itd. Motywy możemy dowolnie dobierać do specyfiki problemu pacjenta. Nie wszystkie motywy mają jednakową wartość diagnostyczną. Gdy pacjent stworzy w swojej wyobraźni obraz danego motywu, możemy bezpośrednio zarządzać tym motywem. Zmieniać go, dodawać postacie, przedmioty, kolory. Zmieniać bieg wydarzeń. Wszystko po to, aby pacjent na poziomie wyobrażeniowym doświadczył zmiany i poczucia sprawczości.
Wyobrażenie na przykład domu, łąki, lasu, zwierzątek wyskakujących z głowy najczęściej jest projekcją stanu emocjonalnego, nastroju i potrzeb pacjenta. Wprowadzenie do danego wyobrażenia nowych alternatyw, nowych rozwiązań, jest zaczątkiem dla pacjenta dokonywania zmian na poziomie mentalnym. Po zmianach mentalnych przychodzi czas na zmiany na poziomie rzeczywistym. Rozłóżmy na czynniki pierwsze przykładowy motyw – dom.
Kiedy pacjent dokona wizualizacji domu, możemy pogłębiać ją pytaniami typu:
- Kto mieszkał w tym domu, kto budował ten dom. Jakie są meble, oświetlenie.
- Czy jest piwnica, okna ?
- Jaka była historia tego domu?
- Czym dom jest ogrodzony, jakiego koloru są ściany, jak wygląda ogrodzenie.
- Jak wygląda ulica, jaka jest historia tego domu?
- Jaki jest ulubiony pokój pacjenta, co pacjent w nim czuje?
- Czy są w domu jakieś charakterystyczne dla pacjenta przedmioty?
- Czy słyszy pacjent jakieś głosy, czy ma jakieś wspomnienia itd?
Motywy
- Najbardziej wyparte treści mogą ujawniać w motywach typu: jaka postać wychodzi z ciemnej jaskini, z ciemnego lasu itd. Pozostałe motywy wyobrażeniowe: „Troje drzwi”. Lewe drzwi symbolizują przeszłość, środkowe teraźniejszość, a prawe przyszłość. Pytania przykładowe – w których drzwiach pacjent chciałby zostać itd.
- Kolejny motyw to „krąg” – Proszę wyobrazić siebie stojącego w kręgu. Pytania: z czego zbudowany jest krąg, co jest poza okręgiem, co pacjent czuje stojąc w kręgu. Czy pacjent chciałby kogoś zaprosić do kręgu?
- Motyw „Wyskakujące z głowy zwierzęta”. Polecenie – Proszę wyobrazić sobie, iż z głowy pana, pana żony i syna wyskakuje jedno zwierzę. Proszę usytuować zwierzęta na jednej przestrzeni. Jaka to jest przestrzeń? Jak zachowują się zwierzęta względem siebie. Co czują. Dlaczego dane zwierzę zachowuje się tak, a nie inaczej?
- Motyw „łąka” – motyw zazwyczaj prezentuje aktualny stan pacjenta, aktualne jego problemy. Na bazie motywu łąki, sugerujemy pacjentowi, aby wyobraził sobie ścieżkę idącą przez las ku górze. Ten motyw często odnosi się do umiejętności pacjenta opanowania różnych sytuacji życiowych. Widok ze szczytu może być informacją zwrotną o postępie leczenia.
- Motyw „strumień” Podążanie z biegiem strumienia. Strumień symbolizuje energię i rozwój. Analizujemy czystość wody, szerokość strumienia, przeszkody. Pacjenci nerwicowi zazwyczaj wyobrażają sobie strumień płynący wśród przeszkód.
- Motyw – wyobrażenie osoby, którą pacjent chciałby się stać.
ICD - 10 Klasyfikacja zaburzeń psychicznych
| Zaburzenia psychiczne organiczne | Zaburzenia spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych | Schizofrenia, zaburzenia schizotypowe i urojeniowe | Zaburzenia nastroju – afektywne | Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną |
|---|---|---|---|---|
| Otępienie w chorobie Alzheimera zaburzenie wyższych funkcji poznawczych, pamięci, orientacji myślenia, mowy, motywacji, labilność emocjonalna świadomość nie ulega zaburzeniu). Choroba powoli się rozwija. Trudna na początek do ustalenia. | Ostre zatrucie. Stan po zażyciu narkotyku. Zaburzenia świadomości, afektu, zachowania. Z czasem ustępują jeżeli nie doszło do uszkodzenie tkanek. | Paranoidalna – trwałe urojenia, omamy, | ||
| Otępienie w chorobie Alzheimera o wczesnym początku. Przed 65r. życia. Szybki postęp choroby. | Zespół uzależnienia. | Hebefreniczna – urojenia, omamy, zmiany afektu, manieryzmy, myślenie i mowa rozkojarzona, płytki afekt. Początek w okresie dorastania. | ||
| Otępienie w chorobie Alzheimera o późnym początku. Po 65 r. życia, częściej po 70r. Wolny przebieg. Głownie degradacja pamięci. | Zespół abstynencyjny. Po odstawieniu substancji. Mogą być drgawki. | Katatoniczna – zaburzenia psychomotoryczne. Nienaturalne pozycje i postawy ciała. Epizody pobudzenia lub osłupienia. | ||
| Otępienie naczyniowe to efekt udarów mózgu. Udary mogą być małych rozmiarów ale efekty kumulują się w czasie. | Zespół abstynencyjny z majaczeniem. Mogą być drgawki. | Schizofrenia niezróżnicowana -stan psychotyczny, ale brak konkretnej postaci. | ||
| Otępienie naczyniowe z ostrym początkiem. Rozwija się tuż po udarze mózgu. Rzadko powodem bywa pojedynczy zawał. | Zaburzenia psychotyczne. Omamy, urojenia. pobudzenie, lęk. | Schizofrenia rezydualna – przewlekły etap rozwoju schi, objawy negatywne. Bierność, apatia, brak afektu, | ||
| Otępienie wielozawałowe. Rozwija się powoli po wielu epizodach niedokrwiennych. | Zespół amnestyczny. Zaburzenia pamięci świeżej i dawnej. Konfabulacje. ( z. Korsakowa) | Schizofrenia prosta – powolny, postępujący rozwój dziwacznych zachowań, całościowy spadek sprawności. Objawy negatywne. Brak psychoz. | ||
| Otępienie podkorowe. Nadciśnienie tętnicze w wywiadzie. Wiele ognisk niedokrwiennych. Kora zwykle niezmieniona. Otępienie przypomoina Alzheimera. | Rezydualne i późno ujawniające się zaburzenia psychotyczne spowodowane przez alkohol lub narkotyki. Flashback różni się od tego zaburzenia że ma charakter krótkotrwały. | Depresja poschizofreniczna – Epizod depresyjny po psychozie schi. W tle objawy schi, a główny objaw do depresja. Zwiększone ryzyko samobójstwa. | ||
| Otępienie korowo-podkorowe. | Zaburzenia schizotypowe – ekscentryczne zachowanie, paranoidalne, dziwaczne idee, myślenie magiczne, izolacja społeczna. Brak jawnych urojeń. | |||
| Otępienie w chorobie Picka. W wieku średnim. Wczesne i powolne zmiany charakteru i zdolności społecznych. Potem upośledzenie intelektu, pamięci, języka, apatia, euforia. | Uporczywe zaburzenia urojeniowe – trwałe urojenia, bez przyczyn organicznych. Powiązane spójne urojenia, utrzymujące się długo czas. Okazjonalnie omamy słuchowe. | |||
| Otępienie w chorobie HIV | Ostre przemijające zaburzenia psychotyczne- urojenia, omamy, dezorientacja, czas trwania dwa tygodnie lub krótsze. Całkowity powrót do zdrowia po kilku miesiącach, tygodniach, dni. Przyczyna zazwyczaj silny stres, trauma. Ostre zaburzenie z objawami schi. Ostre zaburzenie bez objawów schi. Ostre zaburzenie podobne do schi. Ostre zaburzenie z przewagą urojeń Ostry początek, potem objawy się wygaszają. | |||
| Otępienie w chorobie Parkinsona. | Indukowane zaburzenia urojeniowe | |||
| Organiczny zespół amnestyczny nie spowodowany przez alkohol. Zaburzenie świeżej i dawnej pamięci. Konfabulacje. Intelekt i funkcje poznawcze zachowane. | ||||
| Majaczenie nie spowodowane alkoholem. Zaburzenie świadomości, postrzegania, myślenia, pamięci, aktywności ruchowej. | ||||
| Halucynoza organiczna. Trwałe i nawracające omamy wzrokowo-słuchowe przy jasnej świadomości. | ||||
| Organiczne zaburzenia katatoniczne-osłupienie lub pobudzenie lub na przemian. | ||||
| Organiczne zaburzenia urojeniowe. Trwałe lub nawracające urojenia. Urojeniom mogą towarzyszyć omamy. | ||||
| Organiczne zaburzenie nastroju – dwubiegunowe wynikające z organiki. | ||||
| Organiczne zaburzenia lękowe. Lęk uogólniony lub paniczny o etiologii organicznej. | ||||
| Organiczna chwiejność afektywna ( asteniczna) . Labilność emocji, ogólne zmęczenie. | ||||
| Łagodne zaburzenie procesów poznawczych. Zaburzenie pamięci, koncentracji, uczucie zmęczenia. Nasilenie zbyt słabe aby stwierdzić otępienie. | ||||
| Organiczne zaburzenie osobowości. Zmiana stałych wzorców zachowania, emocji, popędów. | ||||
| Zespół po zapaleniu mózgu. Zmienne zaburzenia zachowania po ustaniu zapalenia mózgu. Zespół ma charakter odwracalny. | ||||
| Zespół po wstrząśnieniu mózgu. Bóle głowy, męczliwość, drażliwość itd. |